التمارین
اَلتَّمْرینُ الْأَوَّلُ: عَیِّن الجملهَ الصَّحیحهَ و غیرَ الصَّحیحهِ حَسَبَ الحقیقهِ و الواقِعِ. (جمله درست و نادرست را با توجه به حقیقت و واقع شناسایی کن.)
۱- المِسکُ عِطرٌ یُتَّخَذُ مِن نَوعٍ مِنَ الغِزلانِ. (مشک عطری است که از گونه ای آهو گرفته می‌شود.) √
۲- الشَّرشَفُ قِطعَهُ قُماشٍ توضَعُ عَلَی السَّریرِ. (ملافه قواره پارچه است که بر روی تخت کشیده [نهاده]می‌شود.) √
۳- العَرَبُ یَنطِقونَ الکَلِماتِ الدَّخیلَهَ طِبقَ أصلِها. (عربها وامواژه‌ها را طبق اصلشان به زبان می‌آورند.) ×
۴- فی اللُّغَهِ العَرَبیَّهِ مِئاتُ الکَلِماتِ المُعَرَّبَهِ ذاتُ الأُصولِ الفارِسیَّهِ. (در زبان عربی صدها وامواژه است که دارای تبار فارسی اند.) √
۵- أَلَّفَ الدُّکتورُ التّونجیُّ کِتاباً یَضُمُّ الکَلِماتِ التُّرکیَّهَ المُعَرَّبَهَ فِی اللُّغَهِ العَرَبیَّهِ.
(دکتر تونجی کتابی را نگاشته که دربردارنده واژگان ترکی در زبان عربی است.) ×
اَلتَّمرینُ الثّانی: عَیِّنِ العبارهَ الفارسیَّهَ المُناسبَهَ لِلعبارهِ العَرَبیَّهِ. (عبارت فارسی مناسب برای عبارت عربی را شناسایی کن.)
۱- تَجری الرِّیاحُ بِما لا تَشتَهِی السُّفُنُ. (بادها می‌وزند به سویی که کشتی‌ها نمی‌خواهند.) و) الف) هر چه پیش آید خوش آید.
۲- البَعیدُ عَنِ العَینِ بَعیدٌ عَنِ القَلبِ. (دور از چشم دور از دل می‌گردد[است].) هـ) ب) کم گوی و گزیده گوی چون دُرّ.
۳- أکَلتُم تَمری وَ عَصَیتُم أمری. (خرمایم را خوردید و فرمانم را نبردید.) د) ج) گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی.
۴- خَیرُ الکَلامِ ما قَلَّ وَ دَلَّ. (بهترین سخن، سخنی است که کم باشد و راهنما.) ب) د) نمک خورد و نمکدان شکست.
۵- الصَّبرُ مِفتاحُ الفَرَجِ. (بردباری کلید گشایش است.) ج) هـ) از دل برَوَد هر آنکه از دیده رود.
۶- الخَیرُ فی ما وَقَعَ. (خیر در چیزی است که رخ می‌دهد.) الف) و) بَرَد کشتی آنجا که خواهد خدای / و گر جامه بر تن دَرَد ناخدای.
۱- تَشْتَهی: می خواهد، میل دارد
اَلتَّمرینُ الثّالِثُ: أجِب عَنِ الأسئلَهِ التّالیَهِ حَسَبَ الصُّوَرِ. (به پرسش‌های زیر با توجه به تصویرها پاسخ بده.)
۱- بِمَ یَذهَبُ الطّلّابُ إلَی المَدرَسَهِ؟ – یَذهَبُ الطّلّابُ إلَی المَدرَسَهِ بالحافله. (دانش آموزان با چه [وسیله ای] به دبیرستان می‌روند؟ – دانش آموزان با اتوبوس به دبیرستان می‌روند)
۲- فی أیِّ بِلادٍ تَقَعُ هذِهِ الأهرامُ؟ – تَقَعُ هذِهِ الأهرامُ فی مصر. (این هرمها در چه کشوری واقع است؟ – این هرمها در مصر واقع است.)
۳- کَیفَ الجَوُّ فی أردبیل فی الشِّتاءِ؟ – الجَوُّ باردٌ فی أردبیل فی الشِّتاءِ. (زمستان هوا در اردبیل چه طور است؟ – زمستان در اردبیل هوا سرد است.)
۴- لِمَن هذا التّمثالُ؟ – هذا تمثالُ سیبویه. (این تندیس از آن کیست؟ – این تندیس از آن سیبویه است.)
۵- هَل تُشاهِدُ وَجهاً فِی الصّورَهِ؟ – نعم؛ أُشاهِدُ وَجهاً فِی الصّورَهِ. (آیا چهره ای را در عکس می‌بینی؟ – آری؛ چهره ای را در عکس می‌بینم.)
۶- ماذا تُشاهِدُ فَوقَ النَّهرِ؟ – تُشاهِدُ بیتا فَوقَ النَّهرِ. (بالای رود چه چیزی را می‌بینی؟ – بالای رود، خانه ای را می‌بینم.)
اَلتَّمرینُ الرّابِعُ:
ألف: عَیّنِ التَّرجمهَ الصَّحیحهَ حَسَبَ قواعِدِ المعرفهِ و النَّکِرَهِ. (با توجه به قواعد شناس و ناشناس ترجمه درست را شناسایی کن.)
۱- سَمِعتُ صَوتاً عَجیباً. صدای عجیبی را شنیدم. ■ صدای عجیب را شنیدم. □
۲- وَصَلتُ إلَی القَریَهِ. به روستایی رسیدم. □ به روستا رسیدم. ■
۳- نَظرَهٌ إلَی الماضی. نگاهی به گذشته. ■ نگاه به گذشته. □
۴- العِبادُ الصّالحونَ. بندگانی درستکار □ بندگانِ درستکار ■
۵- السِّوارُ العَتیقُ. دستنبند کهنه■ دستنبندی کهنه □
۶- التّاریخُ الذَّهَبیُّ. تاریخی زرّین □ تاریخ زرّین ■
ب: تَرجمِ الجُمَلَ التّالیَهَ حَسَبَ قواعِدِ المعرفهِ و النَّکِرَهِ ثُمَّ عَیِّن المعرفهِ و النَّکِرَهِ فی ما أُشیرَ إلیهِ بِخَطٍّ.
(با توجه به قواعد شناس و ناشناس جمله‌ها را ترجمه کن؛ سپس در آنچه با خط به آن اشاره شده شناس و ناشناس را شناسایی کن.)
۱- سَجَّلَت مُنَظَّمَهُ الیونِسکو مَسجِدَ الإمامِ وَ قُبَّهَ قابوسٍ فی قائمَهِ التُّراثِ العالَمیِّ. (سازمان یونسکو مسجد امام و گنبد قابوس را در لیست میراث جهانی ثبت کرد.) / المعرفهِ: قابوسٍ؛ التُّراثِ
۲- عِمارَه خسُرو آباد فی سَنَندَج یَجذبُ سُیّاحاً مِن مُدُنِ إیران. (ساختمان خسروآباد در سنندج گردشگرانی را از شهرهای ایران جذب می‌کند.) / المعرفهِ: سَنَندَج / النَّکِرَهِ: سُیّاحاً
۳- حدیقَهُ شاهزادَه قُربَ کِرمان جَنَّهٌ فِی الصَّحراءِ. (باغ شاهزاده نزدیک کرمان بهشتی در صحرا است.) / النَّکِرَهِ: جَنَّهٌ
۴- مَعبَدُ کُردکُلا فی مُحافَظَهِ مازَندَران أحَدُ الآثارِ القَدیمَهِ. (پرستشگاه کردکلا در استان مازندران یکی از آثار کهن است.) / المعرفهِ: مازَندَران
۱- أُشیرَ: اشاره شد ۲- قائِمَهُ التُّراثِ الْعالَمیِّ: لیست میراث جهانی
اَلتَّمرینُ الْخامِسُ: عَیّنِ الکلمَهَ الصَّحیحَهَ حَسَبَ الفعلِ الماضی. (با توجه به فعل ماضی واژه درست را شناسایی کن.)
| الفعلُ الماضی | الفعلُ المُضارع | فعلُ الأمر | المَصدَر | اسمُ الفاعل |
| وافَقَ | یُوافِقُ ■ | وافِق ■ | التَّوفیق | المُوافِق ■ |
| یُوَفِّقُ | وَفِّق | المُوافَفَه ■ | المُوَفِّق | |
| تَقَرَّبَ | یُقَرِّبُ | قَرِّب | التَّقَرُّب ■ | المُقَرِّب |
| یَتَقَرَّبُ ■ | تَقَرَّب ■ | التَّقریب | المُتَقَرِّب ■ | |
| تَعارَفَ | یَتَعَرَّفُ | تَعارَف ■ | المُعارَفَه | المُتَعارِف ■ |
| یَتَعارَفُ ■ | اِعرِف | التَّعارُف ■ | المُعَرِّف | |
| اِشتَغَلَ | یَنشَغِلُ | اِشتَغِل ■ | الاِشِغال ■ | المُشتَغِل ■ |
| یَشتَغِلُ ■ | اِنشَغِل | الاِنشِغال | المُنشَغِل | |
| اِنفَتَحَ | یَفتَتِحُ | اِنفَتِح ■ | الاِستِفتاح | المُتَفَتِّح |
| یَنفَتِحُ ■ | تَفَتَّح | الاِنفِتاح ■ | المُنفَتِح ■ | |
| اِستَرجَعَ | یَستَرجِعُ ■ | اِستَرجِع ■ | الاِرتِجاع | المُستَرجِع ■ |
| یَرتَجِعُ | راجِع | الاِستِرجاع ■ | المُرَجِّع | |
| نَزَّلَ | یُنزِلُ | اِنزِل | النُّزول | المُنَزِّل ■ |
| یُنَزِّلُ ■ | نَزِّل ■ | التنزیل ■ | النّازِل | |
| أکرَمَ | یُکرِمُ ■ | أکرِم ■ | الإکرام ■ | الأکرَم |
| یُکَرِّمُ | کَرِّم | التَّکریم | المُکرِم ■ |
اَلتَّمرینُ السادس: تَرجِمِ الآیاتِ، ثُمَّ عَیِّنِ المَطلوبَ مِنکَ. (آیه‌ها را ترجمه کن؛ سپس آنچه را از تو خواسته شده مشخص کن.)
۱- ﴿ فَاصبِر حَتَّی یَحکُمَ اللهُ بَینَنا …﴾ (فعلَ الأمرِ) / (بردبار باش تا خداوند میان ما داوری کند.) / فعلَ الأمرِ: اصبِر
۲- ﴿ یُریدونَ أن یُبَدِّلوا کَلامَ اللهِ﴾ (المُضافَ إلَیهِ) (می‌خواهند که سخن خداوند را دگر کنند.) / المُضافَ إلَیهِ: اللهِ
۳- ﴿هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ﴾ (الجار و المجرور)
(او کسى است که بر شما درود مى فرستد،و فرشتگان او تا شما را از تاریکى ها به سوى نور آورد.) / الجار و المجرور: علَیْکُمْ، مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ
۴- ﴿ . .. لِکَیلا تَحزَنوا عَلَی ما فاتَکُم﴾ (الفِعلَ الماضیَ) (برای اینکه اندوهگین نشوید از آنچه درباختید[از دست دادید].) / الفِعلَ الماضیَ: فاتَ
۵- ﴿ لَن تَنالُوا البِرَّ حَتَّی تُنفِقوا مِمّا تُحِبّونَ﴾ (الفِعلَ المُضارِعَ)
(به نیکی دست نخواهید یافت تا اینکه از آنچه دوست دارید دهش کنید.) / الفِعلَ المُضارِعَ: تَنالُوا، تُنفِقوا، تُحِبّونَ
۱- یُصلّـی: درود می‌فرستد ۲- لِکَیلا: لِکَی+لا 3- فاتَ: از دست رفت 4- لَن تَنالوا: دست نخواهید یافت
اَلتَّمرینُ السّابِعُ: اُکْتُبْ جَمْعَ هذِهِ الْکَلِماتِ. (جمع این واژگان را بنویس.)
فَرَس(اسب): أفراس / أَثَر(اثر): آثار / تاریخ(تاریخ): تواریخ
قَرْیَه(روستا): قُری / عَبْد(بنده): عِباد / دَوْلَه(دولت): دُوَل
مِثْل(مثل): أمثال / مَلْعَب(ورزشگاه): مَلاعِب / رَسول(فرستاده): رُسُل
کِتاب(کتاب): کُتُب / سِنّ (دندان): أسنان / سَمَک (ماهی): أسماک
جِذْع (تنه): جُذوع / جَناح (بال): أجنجه / فَم (دهان): أفواه
للمُطالعَهِ (برای خوانش.)
اَلْمُعَرَّباتُ الْفارِسیَّهُ (وامواژه‌های عربی فارسی‌تبار.)
إبریسَم: اِبریشم/ إبریق: آبریز/ أُرجوانیّ: اَرغَوانی/ أُستاذ: اُستاد/ إستَبرَق: سِتَبرَگ/ أُسطُوانه: اُستُوانه/ بابونَج: بابونه/ بَخشیش .بَخشِش (بِالْفارسیَّهِ: انعام)/ بابوج (نَوعٌ مِنَ الْحِذاءِ) ← پاپوش/ باذِنْجان: باتِنگان (بِالْفارسیَّهِ: بادِمجان)/ بَربَط: (بَر بِالْفارسیَّهِ: سینه + بَت: بِالْفارسیَّهِ: اُردَک) مِن آلاتِ الْموسیقَی/ بَرْزَخ ← بَرْز اَخْو (اَلْعالَمُ الْأَعلَی: جهان بالا)/ بَرنامَج: بَرنامه/ برَواز ← پَرواز: قاب / بَرید ← بُریده دُم: پُست/ بُستان: بوستان/ بَغداد: بَغ + داد (خداداد)/ بوسه ← بوسه/ بَهلَوان . پَهلَوان (بِالْفارسیَّهِ: بَندباز)/ بَسْ: بس/ بَطّ: بَت (بِالْفارسیَّهِ: اردک)/ بِلوّْر: بُلور/ بَنَفسَج: بَنَفشه/ تاریخ: تاریک/ تَتویج: تاج گذاری ← تاج/ تخْت: تخت/ تَرجُمان (تَرجَمَه) ← تَرزُبان/ تنَوّر: تنور/ توت: توت/ جاموس: گاومیش/ جَزَر: گَزَر/ جَصّ: گَچ/ جُلّب: گُلاب/ جُلَّنار: گُلنار/ جُناح: گُناه/ جُنْدیّ: گُندی/ جوراب: گورپا (گوراپ)/ جَوز: گَوز (بِالْفارسیَّهِ: گِردو)/ جَوْشَن .جوشن: زره/ جَوهَر: گَوهَر/ حِرْباء: هورْبان (هور: خور «خورشید »)/ خانَه: خانه (بُیوتٌ فی لُعبَهِ الشِّطرَنج)/ خَنْدَق: کَندَگ/ دِجْلهَ: تیگره (تند و تیز)/ دَرْویش: درویش/ دُسْتور ← دَستور: قانون/ دیباج: دیبا/ دین: دین/ رازیانَج: رازیانه/ رِزْق ← روچیک، روزیک «روزی»/ روزنامَه .روزنامه (بِالْفارسیَّهِ: تَقویم)/ رَوْزَنَه ← روزنه/ رَهنامَج: راهْنامه (دَلیلٌ لِلسَّفْراتِ الْبَحریَّهِ)/ زَرْکَشَ ← زَرکِش (نَسَجَ الْقُماشَ بِخُیوطٍ مِنَ الذَّهَبِ: تارهای زر به پارچه کشید)/ زَمان: زمان/ زَمْهَریر: بسیار سرد/ زَنبیل: (زَن: اِمرَأَه + بال: یَد = عَلی. یَدِ الْمَرأَهِ)/ زِنْجار: زَنگار/ ساذَج: ساده «سَذاجَه: سادگی »/ ساعَه: سایه/ سِجّیل: سنگْ گِل / سَخَط: سَخت (اَلْغَضَبُ الْکَثیرُ)/ سِراج: چِراغ / سُرادِق: سَراپَرده / سَرْخَس: سَرَخْس/ سِرداب: سَرداب (زیر زمین: بِناءٌ تَحتَ الْأَرضِ)/ سَرمدَ: سَرآمَد (بی آغاز و پایان: ما لا أَوَّلَ لَهُ وَ لا آخِرَ)/ سِرْوال: شَلوار/ سُکَّر: شِکَر/ سَکَنجَبین: سِرکه انگُبین/ سَلجَم: شَلغَم/ سِنْجاب: سَنجاب/ سَوْسَن: سوسَن/ شاشَه: صفحه تلویزیون ← شیشه/ شاهین (صَقْر): شاهین/ شَوَنْدَر: چُغُندَر/ شَهْدانِج: شاهدانه/ شَیْء ← شیء: چیز / صَفَّقَ: دست زد ← چَپَک/ صَلیب ← چلیپا/ صَنْج: چنگ، سنج/ طازَج: تازه/ طسْت: تَشت/ عبَقَریّ ← آبکاری/ عِفْریت ← آفرید/ فِرْجار، بِرْکار ← پَرگار/ فُستُق: پِسته/ فِلفِل: پِلپِل/ فولاذ: پولاد/ فیَروز ← پیروز/ فیَرْوزَج: فیروزه/ فیل: پیل/ کَأس: کاسه/ کافور ← کاپور/ کَهرَباء: کاه رُبا/ کَنز: گَنج/ لِجام: لگام/ مِحْراب: مِهراب/ مِسْک ← مِشْک: مُشک/ میزاب ← میزاب: ناودان «گُمیز+آب /» نارَنج ← نار رنگ: نارنج/ نِسرین: نَسرین/ نفِطْ: نَفت/ نَمارِق: بالش‌ها (جمع نَرمَک)/ نَموذَج: نمونه/ وَرْد: ورد/ وَزیر: ویچیر/ هَنْدَسَه: اَندازه
■ در امتحانات و کنکور از بخش معرَّبات فارسی هیچ سؤالی طرح نمی شود.
اَلْبَحثُ الْعِلمیُّ (پژوهش علمی.)
اُکْتُبْ عِشْرینَ کَلِمَهً مُعَرَّبَهً أَصلُها فارِسیٌّ مِنْ أَحَدِ هذِهِ الْکُتُبِ. (از یکی از این کتابها بیست وامواژه عربی بنویس که تبارش فارسی باشد.)
پی دی اف درس چهارم عربی پایه یازدهم انسانی
