آموزه نهم: کلاس نقاشی

سهراب سپهری

قلمرو زبانی: دلخواه و روان بود: دوست داشتنی بود و زود می‌گذشت / خشکی نداشت: خسته کننده نبود / به جد گرفته نمی‌شد: جدی گرفته نمی‌شد / روا: جایز / صورتک: نقاب / افتاده: فروتن / صاف: پاکدل / نگارنقشه: نقاشی / نازک: ظریف / نقش بندی: نقاشی / دلگشا: دوست داشتنی / عرفانی: خداشناسی / اسلیمی: ممال اسلامی / در پیچ و تاب … بود؟!: پرسش انکاری / قلمرو ادبی: خشکی نداشت: حس آمیزی / معلم دور نبود: کنایه از اینکه صمیمی بود / صورتک به رو نداشت: کنایه از اینکه صادق و ساده بود / در کاری دست داشتن: کنایه از مهارت و توانمندی داشتن / رنگ را نگارین می‌ریخت: کنایه از اینکه خوب رنگ آمیزی می‌کرد

پیام: توصیف آموزگار

قلمرو زبانی: گویا: سخن گوینده / رعنا: قد بلند / می‌بست: نقاشی می‌کرد / گرته: گرده، پودر / بیرنگ: طراحی / حدیث: داستان / قلمرو ادبی: گرته می‌ریخت: کنایه از اینکه رونوشت می‌گرفت، طراحی می‌کرد / حرفی به کارش بود: کنایه از اینکه ماهر نبود و اشکال داشت

پیام: توانایی در نقاشی

قلمرو زبانی: لابد: احتمالا / رونگاری: کپی کردن / قلمرو ادبی: چشم به راه: کنایه از منتظر بودن / نقطه چینی: کنایه از نقاشی کردن /

پیام:

قلمرو زبانی: برانگیخت: تحریک کرد (بن ماضی: برانگیخت، بن مضارع: برانگیز) / برخاست: بلند شد(بن ماضی: برخاست، بن مضارع: برخیز) / مشوش: نگران و پریشان، آشفته / از در: از روی، به خاطر / ناسازی: مخالفت / تنی چند: چند نفر / به درد … نمی‌خورد: مناسب نیست / پی بردیم: فهمیدم / دم گرفتیم: هم‌صدا شدیم و تکرار کردیم / قلمرو ادبی: راه دست خودش نیست: کنایه از اینکه برای او مشکل است / اتاق: مجاز از دانش آموزان

پیام:

قلمرو زبانی: باشد: موافقم / خلف صدق: جانشین راستین / نیاکان: ج نیا؛ جدّ / هنرور: هنرمند / از سر: به خاطر / به کمال نشان داد: کامل نشان داد / قلمرو ادبی:

پیام:

قلمرو زبانی: وقب: هر فرورفتگی / فرود: پایین آمد / فک: آرواره / پیمود: طی کرد (بن ماضی: پیمود، بن مضارع: پیما) / آخُره: قوس زیر گردن / یال: موی گردن اسب / غارب: میان دو کتف /  گرده: پشت، بالای کمر / فرا رفت: بالا رفت / بازآمد: بازگشت / کُلّه: برآمدگی پشت اسب / گرته زد: طراحی کرد / از کار بازماند: کار را ول کرد / مردّد: دودل / قلمرو ادبی:

پیام:

قلمرو زبانی: و ما چشم … مشکلِ «صاد»: حذف به قرینه لفظی / گریز زدن: خلاص شدن / انجامیدن: به پایان رسیدن / درنماند: گیر نیفتاد / رندانه: زیرکانه / مخمصه: تنگنا، بدبختی و غم بزرگ، گرفتاری / رستن: نجات یافتن(بن ماضی: رست، بن مضارع: ره) / گل کردن: شکفت / خون سردی: آرامش / حقیر: ناچیز / صورتگری: نقاشی چهره / قلمرو ادبی: سراپا: مجاز از همه وجود / گل کردن: استعاره پنهان

پیام:

– نقش بندی/ کشیدن/ رقم زدن/ بستن/ گَرته ریختن / گرته زدن / بیرنگ/ پرداختن / طرح ریختن/ رونگاری/ نقطه چینی / ساختن

■ برآمدگی پشت پای اسب: کُلّه                           ■ چنبرۀ گردن: آخره                             ■ میان دو کتف: غارب

– صاف/ رعنا/ صدق/ وَقب/ مَخمصه

»صاد» هرگز جانوری جز از پهلو نکشید. / صاد: نهاد / هرگز: قید / جانور: مفعول / پهلو: متمم

الف) زندگی و سفر مانند هم هستند. / واو عطف

ب) در طول زندگی، سفر می‌کنیم و در سفر هم زندگی می‌کنیم. / واو پیوند

پ) گفت وگو با همسفران همدل، دلپذیر است.

 «و» در جملۀ » الف»، دو یا چند کلمه را به هم پیوند داده اسـت؛ بـه این نوع » و«، »واو عطف» می‌گویند.

« و» در جملۀ » ب»، دو جمله را بـه هم ربط داده اسـت. بـه این » و» که معمولا پس از فعل می‌آید و دو جمله را به هم می‌پیوندد، «نشانۀ ربط یا پیوند» می‌گویند.

«و » در جملۀ «پ » اجزای یک واژه را به هم پیوند داده است؛ به این نوع «و»، «میان وند» می گویند.

کارش نگارنقشۀ قالی بود و در آن دستی نازک داشت. واو پیوند / زنگ نقّاشی دلخواه و روان بود.واو عطف

– در سراسر متن می‌توان نشانه‌های شاعری نویسنده را یافت ولی در بخش «دست معلمّ از وَقب حیوان روان شد؛ فرود آمد. لب را به … و دو پا را تا زیر زانو گرته زد. از کار بازماند. دستش را پایین برد و مردّد مانده بود. صورت از او چیزی می‌طلبید؛ تمامت خود را می‌خواست…. » این توانمندی آشکارتر است.

صورتک به رو نداشت: کنایه از اینکه صادق، ساده و یکرو بود / حرفی به کارش بود: کنایه از اینکه ماهر نبود

– دوست داشتنی و زودگذر بود. خسته کننده نبود. جدی گرفته نمی‌شد. خنده در آن جایز بود.

خلف صدق نیاکان هنرور خود بود. = جانشین شایسته نیاکان هنرمند خودش بود.

اسب از پهلو، اسبی خود را به کمال نشان می‌داد. = اسب از پهلو، اسب بودن خود را کاملا نشان می‌داد.

۳- …………………………………………………………….

سعید جعفری

1 دیدگاه دربارهٔ «آموزه نهم: کلاس نقاشی»

  1. بسیار عالی و تمام و کمال به شرح جزئیات مباحث ادبی پرداخته و تقریبا جای سوال باقی نمی ماند از استاد بزرگوار بسیار سپاسگزارم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Follow by Email
YouTube
LinkedIn
LinkedIn
Share
Instagram
Telegram
پیمایش به بالا